Należy pamiętać, że każde lekarstwo może
wywołać objawy niepożądane lub toksyczne, jeśli będzie stosowane w zbyt dużej
dawce, zbyt długo, bądź zostanie podane osobie na nie nadwrażliwej.
Postępujący w ostatnich latach dynamiczny rozwój rynku
farmaceutycznego przyczynił się do tego, że coraz więcej leków jest dostępnych w
aptekach bez recepty (tzw. Leki OTC). Jednocześnie wzrost świadomości społeczeństwa
oraz trudności w dostępie do lekarza powodują, że pacjenci próbują leczyć się
sami. Około 52% Polaków przed wizytą u lekarza próbuje najpierw leczyć się
samodzielnie. W tym artykule, który jest pierwszym z cyklu "Leki bez recepty"
omawiamy korzyści oraz zagrożenia związane ze zjawiskiem coraz powszechniejszego
leczenia się na własną rękę.
Środki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwko
przeziębieniu są najpowszechniej stosowaną grupą leków bez recepty. Większość
preparatów zawiera paracetamol (obecny w takich lekach jak Acenol, Apap, Calpol, Codipar,
Dolores, Efferalgan, Panadol, Coldrex, Fervex, Gripex, Solpadeine, Tabcin), który mimo
iż jest uznawany za jeden z bezpieczniejszych leków, może wywołać poważne objawy
uboczne. Ze względu na jego popularność i obecność w wielu preparatach o różnych
nazwach i różnym przeznaczeniu (występuje w środkach o zastosowaniu przeciwbólowym,
przeciwgorączkowym, przeciwprzeziębieniowym) istnieje zagrożenie jego przedawkowania,
prowadzące do uszkodzenia wątroby.
Odkąd paracetamol jest dostępny na polskim rynku coraz częściej
odnotowuje się nawet śmiertelne zatrucia tym lekiem. Maksymalna dawka dobowa
paracetamolu dla dorosłego zdrowego człowieka wynosi 4 gramy, co odpowiada średnio 8
standardowym tabletkom 500mg.
|
|
Wbrew pozorom nietrudno jest przekroczyć
taką dawkę, gdy np. ból głowy, lub przeziębienie nie mija po zażyciu dwóch tabletek
jednego preparatu, następnych dwóch innego, itd. Szczególne zagrożenie występuje u
osób z chorobami wątroby lub u chorych, stosujących leki uszkadzające wątrobę,
bądź u tych, które nadużywają alkoholu - u tych osób tolerancja paracetamolu jest
znacznie mniejsza. Przypadki niewydolności wątroby po przedawkowaniu paracetamolu
występują najczęściej u osób, które leczyły tzw. "kaca" preparatami
zawierającymi paracetamol. Każda osoba która spożyła więcej niż 4 gramy
paracetamolu powinna znaleźć się na obserwacji na oddziale szpitalnym. Innym
działaniem niepożądanym są reakcje nadwrażliwości na paracetamol pod postacią
wysypki, kataru, duszności aż do utraty świadomości, chociaż te ciężkie reakcje
występują rzadko. Dawki dla dzieci są zależne od wieku i masy ciała, a paracetamol
jest uważany za bezpieczniejszy od aspiryny czy piramidonu.
Reakcje alergiczne występują natomiast szczególnie często po
innych lekach przeciwbólowych, przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych i przeciwgrypowych,
należących do grupy tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Są to preparaty kwasu
acetylosalicylowego, salicylamidu, naproksenu, ibuprofenu, metamizolu np. Aspiryna,
Polopiryna, Alka-Seltzer, Alka-Prim, Etopiryna, Acard, Acesan, ASA, Bespiryn, Aleve,
Ibuprom, Ibufen, Ibum, Nurofen, Naproxen, Saridon, Scorbolamid, Upsarin C, Pyralgin,
Gardan P, Scopolan Compositum i wiele innych).
U osób z tzw. idiosynkrazją aspirynową, czyli nadwrażliwością
na aspirynę, podanie jakiegokolwiek preparatu z tej grupy może wywołać następujące
objawy uboczne: wysypki, zatkanie nosa, wodnisty katar, obrzęk twarzy i krtani,
gwałtowny napad duszności, wstrząs anafilaktyczny, a nawet śmierć. Symptomy te mogą
rozwijać się bardzo gwałtownie, wymagają wtedy natychmiastowej interwencji lekarskiej
i leczenia na terapii. |